Nước mắm – một thứ gia vị riêng biệt, có mặt trong tất cả các bữa ăn của người dân quê miền biển cũng như người con đất Việt. Nghề làm nước mắm đã hình thành cách đây trên 200 năm, nhờ sự khai hoang sáng lập của ông tổ nghề nước mắm Trần Gia Hòa, được chắt chiu từ truyền thống, sự đúc kết và gìn giữ tri thức qua nhiều thế hệ.

Để làm được loại nước mắm nhĩ ngon, bước đầu là chọn cá, dù có nhiều loại cá cơm khác nhau nhưng để làm ra loại nước mắm ngon nhất, người ta hay sử dụng cá cơm sọc tiêu hoặc cá cơm than, cá ngon nhất vào tháng 4 – 8, vì thời gian này cá sẽ đáp ứng được yêu cầu và cho ra loại nước mắm nhĩ ngon đậm vị. Người dân Phan Thiết thường chế biến theo cách truyền thống trong lu, điểm độc đáo của cách chế biến này là phải thu thập muối trước 1 năm, phơi lại cẩn thận rồi ủ cho thật già, cá muối được trộn theo tỉ lệ 3:1, gọi là chượp. Sau khi chượp đến đầy lu thì phủ lên 1 lớp muối, sau đó cài lớp vỉ tre và xếp đá đè xuống.

Lu sành được đục lỗ nhỏ dưới đáy để sau 2 – 4 ngày, người ta mở nút để tháo dịch chảy ra, gọi là nước bổi, do có thành phần đạm và mùi tanh, chưa ăn được, nên người dân sẽ lọc để châm ngược lại vào các thùng, quá trình này sẽ diễn ra trong 15 ngày tiếp theo.

Thời gian đến lúc ra thành phẩm sẽ khoảng 6 tháng đến 1 năm, nước mắm hình thành trong suốt, tùy theo từng mẻ cá mà nước mắm có màu từ vàng rơm đến nâu đỏ cánh gián. Nước đầu tiên được rút ra khỏi lu gọi là nước mắm nhĩ – hoàn toàn nguyên chất từ cá thủy phân mà thành, mang một mùi thơm đặc trưng.

Đối với người dân miền biển Phan Thiết, nước mắm là hồn quê, là đôi tay cha lực lưỡng kéo lưới, là bàn tay mẹ chai sần nhặt nhạnh gỡ từng con cá hay đơn giản là đại diện cho hình ảnh chọc ghẹo lứa đôi. Đối với họ nước mắm là niềm tự hào, để có một giọt nước mắm ngon phải trải qua biết bao nhiêu quy trình khó nhọc nên bất kỳ người dân miền nào cũng không thể không yêu những giọt nước mắm được cảm nhận qua từng giác quan của mình.

Nếu có dịp ghé thăm Phan Thiết, du khách có thể ghé qua Làng chài xưa - Bảo tàng nước mắm đầu tiên tại Phan Thiết để hiểu rõ hơn về cái nôi của nước mắm, để một lần cảm nhận rõ ràng dư vị đậm đà, thơm ngát của nước mắm Phan Thiết. Đến đây, quý du khách cũng có thể chọn những loại nước mắn ngon nhất, nhiều đạm và tinh khiết nhất để mang về làm quà cho người thân, bạn bè. Chắc chắn đây sẽ làm món quà ý nghĩa nhất, trao gửi tình cảm mặn nồng, đậm đà của người tặng. 

Nguồn ảnh: Internet 

DANH THỊ THÁI NHUNG -  Lớp CD21LH1

Ngành: Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành

Khoa du lịch - Trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức